"Школышкат ок кай"

Зоюклан чылажат кум ий веле эрталтен. Но тудо кокымшо классыште тунемше Валерий изаже, але тунемаш коштдымо Нина да Лида акшт почеш нунын мом ойлымыштым, тунеммыштым чыла тунемаш тöча. Тунемынжат кертеш. Валерийже почемламутым уроклан ончыде тунемеш-меат тунемына манын, акашт почешыже ойлат. Нунын почеш Зоюкат ок код. Тыге теве тудо иктым огыл тунеме. Эрдене кынелешат, ваштыш гыч тöр манме гае ойлаш тÿналеш:

- Пеш изи Ванюшна, пеш изи падаш!
Йöрата Ванюшна юарлен шинчаш.
Но иктат ок пале, мом гын кутыра?
Молан кидкопажым тыге ваш пера?

Ойлен пытарат, кидкопажым роп-роп! перен ончыкта.
- Ванюшыжо тыге кидкопажым ваш пера – манеш да шкеже шинчажым кумалтен, воштылал колта.
- Пеш изи Зоюшна, пеш изи падраш! – манам мыйже оҥарен.
- Уке, мый ынде изи омыл, мый кугу улам, - вашешта. – Мый ынде кум ийым эртенам! Вашке тунемаш каем! А Ёлка шуэш гын, Ёлкышто «Ванюшым», «Сай йолташым», «Будь чистымым» ойлаш тÿҥалам. Вара мыланем подаркым пуат!
Шоналтышат, туштак йоҥгатан ойлаш тÿҥале:
- «Будь чистым!»

Ногти, волосы стриги,
Грязи в них не заводи!
Утром вымой хорошо
Руки, спину, грудь, лицо…

- Ойлаш пеш сайын ойлет да… - коклаш пурыш аваже.
- А мо? – Юрикмытышт йодыт.
- А тений ÿмашсыла дошкольник-влаклан подарке ок верешт. Оксам шагал пуэныт, школыш коштдымо йоча-влаклан молгунамсыла подаркым пуаш ыштыме огыл.
Зоя сай кумыл дене ойлымо лугыч чурк! лие. Аважымм ÿшаныдымын тура ончаш тÿҥале. Но ÿшанаш логалеш: аваже тудын школышто туныктышо, пала да, ойла. Туныктышо веле огыл, заведующий!
- Мый тугеж гын, школышкет Ёлкышко ом мий! – мане кенета Зоя, тока гына сай кумылан улшо йоча. Тиде уверым колын, Нина ден Лидаштат чурк! лийыч.
- Мыланнат ода пу мо? – Нинаже йодеш.
- Тыландат уке.
- А наизустьым ойлымекат мо? – ÿшаныдымын Лида шÿжаржат йодеш.
- Ойлымекат, - аваже вашешта.
- А мый «Лекса мунчалташ» ден «йÿшто кугыза» стихым ойлынем ыле. Тунемынат ямдыленам.
- Мый куштем да «Школышко» наизустьым ойлем ыле, - ешара Лидаже.
Чыла тидым мый ужымат, аважым вурсен кышкымемат шуо. «Молан тидыжым ойлыш? – вурсен шонем. – Вет йоча-влакын чыла кумылышт йомо. Тунеммыштымат чарнышт».
Чынак, але теҥгече кастенак Нинаже шке лудмыж денак «Лек мунчалташ» стихшым шке тунем шинчыш, таче уже раш каласкаленат кертеш ыле. Могай кугу кумыл дене чыланат Ёлкым ончылгочак вучышт! Пырдыжыште численник кеча. Тудым сÿсарен налытат, але шыжымак Ёлка кунам лиймым эре шотлаш тÿҥалыныт ыле! «Авай, Ёлкышко шуко кодын огыл вет? – маныт. А пытартыш арнялаштыже кажне кечын эре Ёлка нерген веле мутыштат ыле. Кажне кечын гаяк мыняр кече кодмым шотлат, тунемыт, вучат…
Чыла вучымышт арам лие! Кид гыч перен шуымо семын гаяк лие. Йочам ончал колтышымат, уэш пеш чот чаманен колтышым.
Зоя шелын колтымо гай ятыр жап шып шинчышат, шÿлыкын кугуенла мане:
- А мый «Ванюшым» ом ойло. «Будь чистымымат» ом ойло. Нимомат ом ойло! Ёлкышкетшат ом мий, школышкетшат ом мий!
- Миет, - савыраш тöча аваже.
- Ом мий! – рашемда уэш пенгыдынрак Зояже.
А Нина ден Лида нимом пелештен моштыдымыла, вÿдым подыл шинчыныт. Зояже изи да, кутыра, шке шонымыжым рашак ойла.
Тыге сай шонымаш ден сай кумыл йоча-влакын ик йонылыш ойлымо дене пытыш.

С.М. Кушаков
28 декабрь 1959 ий