"Джунгли"

Пеш шыгыр да лyпката чодра. Пуше?ге-влак нылле метр кyкшытыш нoлталтын, вуй тура шогышо экваторысо кечымат yмылтат. Чодраште лyмынак лyпката лийже манме гай, нине великан пуше?ге-влакын мучашышт лаштра, эн мучаштышт леведыщ гай лопка лышташ-влак шарлен шогат. Пуше?ге-влак кокла дене каяшат шыгыр. Южо вере гына коклан-коклан йолгорно пернеда, тыштыжат пyгырныде эрташ ок лий. Йолгорно кок вечат метр марте кyжгытан пуше?ге-влакын рyдышт чyчкыдо кынела мучашдымын шогат…
Теве лап вер. Эрташ лийдыме кушкыл-влак…
Курыклан верлаште yмырышт мучко ужарген шогышо, я жаплан гына лышташым велыше тропический пуше?ге-влак кавам шyтен шогат, я пyнчo-влакат коедат.
Чыла нине вер-шoрлам эскерен, корнылан лyмынак чышнек верым ойырен, е? вашка. Тудлан тыште чылажат палыме. Йырым-йырыште тyрлыжат шинчалан перна. Теве пуше?гыла коклаште обезьян-влак шургат, торштылыт. Тыште гиббон, макак, лемур да моло тyрлo обезьянымат ужаш лиеш. Лап верлаште тyрлo шучко кишке-влак коштыт-шолыт, ончалаш лийдымын карме-влак пoрдыт. Обезьян-влакым ончен, воштылметым ок шиж, а южо шучко верлаште кажне йолтошкалтыште шиждымын капетым сyсандара. Теве шукат от эрте, ончычсо шучкылыкетым, мотор тyсан фазан, йомакысе тулкайык гай павлин-влак кумылетым нoлталыт да мондыктарат. Нуно тыште йоршын огыт лyд: корные? нунылан нимо осалымат ок ыште. Тудо уэш да уэш то кавам левед шогышо бамбукан чордам, то лап верлам, курыклам эрта, ончыко вашка. Теве коклан носорог, слон йyкым колеш. Леопард да тигр гына ала-кушан йымен возыныт, йyкышт ок шокто. Но нунын нерген шонкалаш жап уке: корно але кужу, вершыке миен шуаш кyлеш. Корные? чонжо дене тушто, салтак-влак коклаште. Ыштышаш да шуктышаш паша нерген шонымаш ик жапланат уш гыч ок лек. Се?ымешке кредалаш, шке Родиным – Вьетнамым – тушман кид гыч утараш – теве мо тудын ушыштыжо пoрдыш, ончыко писын да писын вyда!
Теве корно изиш йо?гештме гай лие, варажым уэш йoршеш гаяк ваш пурныш. Тыгай верлаштыже ала-мыняр торашке ончык кайшаш жап арам йомеш. Но чыла тиде ыш сите: ала-кушечын кенета тигр тoрштен лекте да корно yмбалан шогале. Тиде вучыдымын лие, шонымашат жаплан кyрльo. Минута – чыла! Илаш але пыташ? Но шонап жап уке. Корные? ыш шогал, шке корныж дене вик ончыко ошкыльо. Тигр тидым, очыни, йoршын ыш вучо. Тудо корно гыч кора?е да, oрдыш шогалын, корные?ым эртарен колтыш…
- Кузе тый лyдын отыл? – толын шумекше, корные? деч йолташышт-влак йодыт. – Вет тый шкетын лyп чодраште джунглин озаж дене вашлийынат?
- Джунгли озаже ме шке улына! – тудо нунылан вашештен. – Вашке чумыр Вьетнамжат шкенан кидыште лиеш!
Тидым каласышат, толшо е?ын ушанлын ончалше шинчаштыже молгунамсе гаяк мыскарам ыштымыже палдырныш:
- Вет адакше тигр кажне е? деке ок пиш. Тудо – шучко хищник; но мутланен мошта ыле гын, «колонизатор» манмек, шогымо верешыжак пудешталт колы ыле, очыни? – воштылале.
Салтак-влак лагерьым рyжге воштылмо йyк сургалтарыш. Колонизатор-хищник ден тигр-хищникым мастарын та?астарымаш пше о?айын лекте. Салтак-влак пе?гыдын винтовкыштым кормыштыльыч. Шуко жап юватылде, нуно шке эрыкышт верч походышко тарванышт.
- Вyдо мемнан, Хо Ши Мин! Эрык верч, тушман ваштареш!
Толшо е?же Хо Ши Мин ыле, Вьетнам Республикын Президентшле.

С.М. Кушаков
14.07.1955